Cel Produktu

Cel Produktu jest elementem, który pojawił się w ostatniej aktualizacji Przewodnika po Scrumie. Nadal spotykamy się z tym, że zespoły nie używają go w codziennej pracy, ani go nie formułują. Przybliżymy Ci ten temat. Wyjaśniamy czym jest Cel Produktu, podajemy przykłady Celu Produktu i wskazówki jak najsensowniej wykorzystać go w codziennej pracy.

Cel Produktu jest istotnym elementem Scruma, a jest on często niedoceniany. Dlaczego jest tak ważny i jak go właściwie wykorzystać, aby osiągnąć sukces w projekcie Scrumowym? 

W tym artykule podzielimy się z Tobą wskazówkami do definiowania i utrzymywania Celu Produktu, opierając się na praktycznych przykładach.

Co to jest Cel Produktu?

Cel Produktu definiuje Przewodnik po Scrumie. “Każdy artefakt [Scrumowy – czyli Backlog Produktu, Backlog Sprintu i Przyrost – przyp. red.] wiąże się ze zobowiązaniem, które zapewnia dostępność informacji poprawiających przejrzystość i skupienie, w odniesieniu do których można mierzyć postępy. Zobowiązania istnieją po to, aby wzmocnić empiryzm oraz wartości scrumowe w samym Scrum Teamie, jak i u jego interesariuszy.”

Zobowiązania są tworzone, aby uniknąć pracy w chaosie, a jednym z takich zobowiązań jest właśnie Cel Produktu. Opisuje on przyszły stan produktu, a jednocześnie pozwala on się skupić na działaniach prowadzących do powstania przyrostu produktu. Cel produktu ułatwia stworzenie planu działania i jest on odzwierciedlony w Backlogu Produktu.

Scrum podkreśla, że ustalony Cel Produktu jest stały, ale pomysł na jego realizację, czyli zawartość Backlogu Produktu, może się zmieniać.

Przewodnik po Scrumie mówi jeszcze, że “Cel Produktu to długoterminowe zamierzenie Scrum Teamu. Zespół musi zrealizować jeden cel (lub z niego zrezygnować), zanim przystąpi do realizacji kolejnego.”.

Wspomniana powyżej rezygnacja z celu nie dotyczy tylko sytuacji, gdy czegoś nie uda się nam zrealizować. Dotyczy także scenariusza, gdy wspólnie stwierdziliśmy, że osiągnęliśmy poprzedni cel w wystarczającym stopniu i możemy sobie zdefiniować nowy.

Pozwala to rozwijać produkt w ukierunkowany i bardziej poukładany sposób.

Jak działa Cel Produktu?

Wyobraź sobie, że wraz z zespołem zajmujecie się rozwojem platformy ze sklepem internetowym. W ramach tego projektu moglibyśmy ustalić kilka różnych celów na poszczególnych jego etapach:

• Na bardzo wstępnym etapie projektu, gdy sklep jest dopiero tworzony, Celem Produktu może być uruchomienie pierwszej sprzedaży. Obejmowałoby to stworzenie tego sklepu i wykonanie wszystkiego, co potrzebne, aby można było sprzedawać produktu na tej platformie.
• W przypadku funkcjonującego już sklepu, który działa tylko na terenie jednego kraju, Celem Produktu mogłoby być zwiększenie zasięgu geograficznego. Oznaczałoby to utworzenie kolejnej wersji językowej sklepu i uruchomienie na nie sprzedaży.
• Gdy zachodzi potrzeba poprawy wyników biznesowych, za Cel Produktu można obrać optymalizację procesu zakupowego dla klienta. Taki Cel może być mierzony wzrostem konwersji koszyka o 1 punkt procentowy.
• W momencie zmian legislacyjnych Celem Produktu mogłoby być uzyskanie zgodności z nowymi przepisami w wyznaczonym przez ustawodawcę terminie. 
• Jeśli platforma sklepowa nie była aktualizowana wiele lat i dług technologiczny jest już duży, Cel Produktu może być bardziej „techniczny”. Może to być na przykład zmigrowanie sklepu na inną platformę nowocześniejszą technologicznie.

Przytoczone przez nas cele są oczywiście dość ogólnymi przykładami. Naszym zamysłem było pokazanie, że niezależnie od treści tego celu, zazwyczaj musi być on realizowany przez cały zespół. Zajmie to przynajmniej kilka Sprintów, z których każdy będzie miał swój odrębny Cel Sprintu. 

Przyjrzyjmy się teraz dokładniej przykładowemu Celowi, jakim jest wzrost konwersji w koszyku. Załóżmy, że firma korzysta z badań użyteczności, wiedzy eksperckiej i słucha feedbacku od klientów. Product Owner wraz z Zespołem Scrumowym mogą rozłożyć ten Cel Produktu na kilka konkretnych różnych od siebie Celów Sprintu:

• uproszczenie formularza w pierwszym Sprincie,
• przyspieszenie wydajności strony w drugim Sprincie,
• dodanie płatności ratalnej w kolejnym Sprincie, 
• dodanie mechanizmu prostego powrotu do nieukończonego zakupu w następnym Sprincie.

Każdy Sprint ma swój odrębny cel, jednak wszystkie sumarycznie, choć w różny sposób, przybliżają nas do realizacji Celu Produktu.

Jak zastosować Cel Produktu w praktyce?

1. Zaczynaj Refinement danego elementu Backlogu produktu od dyskusji o Celu Produktu

Pozwoli to upewnić się, że omawiane w procesie Refinementu kwestie są faktycznie zgodne z Celem Produktu. Warto także sprawdzić, czy wszyscy członkowie zespołu go rozumieją i wiedzą, co jako zespół mają osiągnąć. Jest to potrzebne zwłaszcza wtedy, gdy zespół jest bardzo zróżnicowany pod kątem specjalizacji i doświadczenia. Cel Produktu pozwala skupić się na aktualnie istotnych rzeczach i zadbać o dobre zrozumienie kierunku, w którym wszyscy zmierzają.

2. Ustalaj Cele Sprintu tak, żeby zbliżały Cię do realizacji Celu Produktu 

Pokazaliśmy to na powyższych przykładach, jak Cele Sprintu wynikają z Celu Produktu, tu jednak mamy odwrotną sytuację. Spotykamy zespoły, które mają trudności w tworzeniu Celów Sprintu i często jest to związane z brakiem zrozumiałego Celu Produktu. Wiedząc, dokąd zmierzamy w perspektywie długofalowej (znamy i rozumiemy Cel Produktu), możemy wyznaczyć mniejsze kamienie milowe (Cele Sprintów).

3. Odwołuj się do Celu Produktu w trakcie Przeglądów Sprintu 

Zaobserwowaliśmy, że dość rzadką praktyką jest przywoływanie Celu Produktu podczas Przeglądów Sprintu. A jest to bardzo dobra okazja do sprawdzenia, jak daleko od jego osiągnięcia jesteśmy. Może potrzebne być też oszacowanie, ile Sprintów jest jeszcze przed nami. Warto go przywołać na początku Przeglądu, by nakreślić kontekst oraz na końcu, aby przypomnieć, na czym Zespół skupi najbliższe Sprinty. Opisując to na przykładzie, załóżmy, że zamierzamy wejść ze sprzedażą internetową w ramach własnego sklepu na rynek czeski. Mając to zakotwiczenie, można dobrze poprowadzić dyskusję, sprawdzając, czy sklep w obecnej postaci jest gotowy na taki krok. Można wywołać wątki potrzebnych zmian i aspektów, które należy sprawdzić lub dodatkowo przetestować. Podczas tej dyskusji powstanie wiele ciekawych pomysłów, ale część z nich nie będzie nas zbliżać do ustalonego Celu Produktu. Warto zadać głośno pytanie: w jakim stopniu ten pomysł wpływa na realizację celu, jaki przed nami stoi? Odpowiedź na tak postawioną kwestię może uporządkować i spriorytetyzować kolejne kroki.

4. Do Celu Produktu sformułuj też miernik i sposób jego mierzenia

Pomoże to obiektywnie ująć, czym dokładnie ten cel jest. Pokazaliśmy to na jednym z podanych przez nas przykładów, czyli przy optymalizacji procesu zakupowego w koszyku. Takie podejście jasno pokazuje nam np. co, dokładnie chcemy osiągnąć, do kiedy to chcemy osiągnąć, co powinniśmy monitorować itd. Dzięki temu członkowie zespołu i interesariusze będą wiedzieli, na czym się skupiamy i dlaczego jest to istotne. Znane będzie też to, na jakim poziomie zaawansowania jesteśmy obecnie, a do jakiego dążymy. Miernik ułatwia nam też obiektywnie zdefiniować cel i dokonać późniejszej weryfikacji jego realizacji. 

5. Śledź postęp realizacji Celu Produktu 

Rekomendujemy rutynowe zaglądanie do dostępnych danych, odświeżanie sobie co jakiś czas ustalonych mierników i analizowanie tego, co nam wskazują. Warto też zadbać, aby wszyscy zainteresowani, mieli dostęp do tych samych źródeł wiedzy o realizacji projektu. Nie można też przeoczyć tego, aby aktualny postęp był dla wszystkich jasny. Można stworzyć sobie jedno miejsce z istotnymi informacjami, gdzie w razie potrzeby każdy członek zespołu czy interesariusz będzie mógł zaglądnąć. Unikniecie dzięki temu potencjalnych nieporozumień.

Mamy nadzieję, że nasze wskazówki pomogą Ci w ustalaniu Celu Produktu i pracy z nim. Możemy też zarekomendować źródło dalszego pogłębiania wiedzy związanej z celami, strategią produktową i wizją produktu. Warto sięgnąć po materiały Romana Pichlera, na przykład po książkę „Strategize”. Recenzję tej książki znajdziesz też w artykule Kuby na stronie Agile247. Z przyjemnością też sami pomożemy Ci w tym obszarze, np. przeprowadzając warsztaty lub szkolenie w Twoim zespole.

Dodatkowe materiały

• Blog Romana Pichlera
• Książka „Strategize” Romana Pichlera

Transkrypcja podcastu „Cel Produktu”

Kuba: Tematem tego odcinka jest Cel Produktu. Przy ostatniej aktualizacji Scrum Guide’a, która miała miejsce już kilka lat temu, pojawił się ten Cel Produktu jako nowy element. Chwilę się wstrzymywaliśmy, żeby nagrywać treść na ten temat, ale stwierdziliśmy, że już wreszcie czas, żeby przybliżyć wątek, zobowiązanie, jakim jest Cel Produktu. Jest właściwy moment, dlatego że nadal spotykam w swojej praktyce jako doradca, konsultant czy też trener, że sporo zespołów, które teoretycznie pracują Scrumem albo starają się w jak największym stopniu Scruma wykorzystać, jednak celu produktu albo w ogóle nie formułują, albo nie używają go w codziennej pracy, nawet jeśli jest on gdzieś tam sformułowany.

Jacek: W dzisiejszym odcinku opowiemy o następujących rzeczach. Przede wszystkim wytłumaczymy, co to jest Cel Produktu. Podamy kilka przykładów celu produktu i podzielimy się kilkoma wskazówkami, co do tego, jak najsensowniej Cel Produktu wykorzystać w praktycznej pracy. 

Kuba: Ale zanim przejdziemy do właściwej treści, mała autoreklama. Jeżeli chcesz jeszcze bardziej pogłębić te tematy, które poruszamy w naszym podcaście, to możesz to zrobić i skorzystać z zaproszenia do naszego sklepu z webinarami. Znajdziesz go pod adresem porządnyagile.pl/sklep. W szczególności sprawdź nasz webinar Co to jest agile.

Jacek: Ok, no to, co to jest Cel Produktu? Przyjmiemy taką formułę, że będziemy trochę cytować z Przewodnika po Scrumie i trochę to komentować tak, żeby tutaj na tym etapie odcinka był porządek. Tak więc co to jest Cel Produktu? Co mówi nam Przewodnik po Scrumie? Każdy artefakt wiąże się ze obowiązaniem, które zapewnia dostępność informacji poprawiających przejrzystość i skupienie, w odniesieniu do których można mierzyć postępy. Zobowiązania istnieją po to, aby wzmocnić empiryzm oraz wartości scrumowe w samym Scrum Teamie, jak i u jego interesariuszy.

Kuba: Tutaj bardzo ważne aspekty w tych zdaniach dwóch, które Jacek przeczytał. Scrum czasami bywa traktowany jako sposób organizacji pracy zespołu, albo nawet bardziej taki sposób zdyscyplinowania zespołu poprzez system kolejnych schematycznych spotkań. No i to zdecydowanie nie jest to, o czym te zobowiązania scrumowe wspominają. Tutaj Scrum Guide bardzo jasno powołuje się na powody, po które w ogóle te zobowiązania, w tym również Cel Produktu, są formułowane. Chodzi o to, żeby uniknąć pracy chaotycznej, żeby uzyskać skupienie. No i to skupienie się tutaj w Scrumie mocno przewija. Jest to jedna z wartości scrumowych, ale też tutaj argument za tym, żeby zobowiązania się pojawiały, żeby Cel Produktu był definiowany, żeby cały zespół mógł zdefiniować sobie i skupić się na konkretnym celu całości działań. No i później konsekwentnie też na całości działań w ramach Sprintu czy całości działań prowadzących do powstania przyrostu. Cel Produktu jest też po to, żeby również sprawdzić, gdzie jesteśmy. I tutaj pojawia się ten empiryzm, czyli założenie, że plany planami, ale bazujmy na faktach. Bazujmy na konkretach. I żeby móc do czegoś się odnieść, najpierw musimy wcześniej dostać tę deklarację. Czyli zespół, który na Przeglądzie Sprintu sobie przygląda się celowi produktu, przygląda się przyrostowi, gdzieś tam konfrontuje nowe fakty, które uzyskuje. Wszystko to łącznie doprowadza do takiego empirycznego przejrzenia, czy cel stary jest aktualny, czy się do niego zbliżamy? No i czy nadal jest to, gdzie chcemy być?

Kuba: Ok, czyli podsumowując, mamy trzy zobowiązania i jednym z tych zobowiązań jest Cel Produktu. W jaki sposób jest on zdefiniowany w Przewodniku po Scrumie? Scrum Guide mówi tak. Cel Produktu opisuje przyszły stan produktu, który może posłużyć Scrum Teamowi jako punkt odniesienia w procesie planowania. Cel Produktu jest odzwierciedlony w Product Backlogu.

Jacek: I to, co nam płynie z tej definicji, to na pewno to, że mamy, powinniśmy mieć w zespole pewne wyobrażenie tego, czym ma być nasz produkt. Zwykle to jest powiązane z jakąś konkretną wizją, strategią produktową, ale powinniśmy też znać taki kolejny, nadchodzący, najbliższy krok, który będzie pomagał nam w procesie planowania kolejnych Sprintów. W tym momencie warto zwrócić uwagę na kawałek, który występuje w przewodniku po Scrumie, mówiący o tym, że pozostała część Backlogu Produktu ewoluuje, aby określić, co przyczyni się do osiągnięcia celu produktu.

Kuba: Tutaj definicyjnie Scrum Guide czy Scrum jako framework bardzo mocno zaznacza, że ta definicja celu produktu, to też jest coś takiego bardzo stałego. Za to zawartość Backlogu Produktu, czyli ten pomysł na taką taktykę realizacji tego celu produktu jest zmienna. I tutaj mamy taką trochę kalkę z tym, co być może jest bardziej powszechnie znane z Celem Sprintu, że cel jest czymś stałym, część taka jednak będąca podstawą, a konkretne pomysły na to, jak to zrealizować, sobie ewoluują. No i w tym przypadku cel produktu jest czymś takim bardzo stabilnym, a pomysły na to, jak ten Cel Produktu zrealizujemy w postaci konkretnych zmian produktowych, konkretnych funkcji, cech, ficzerów, zmian, cokolwiek to będzie do zrobienia, to żyje, to ewoluuje, to się zmienia. Zarówno jeśli chodzi o pomysł co do priorytetów i kolejności, jak i w ogóle pomysł, czy w ogóle chcemy coś takiego zrealizować/ No i w praktyce to oznacza, że być może bardziej na sztywno wpisany jest Cel Produktu, tak mówiąc obrazowo, na, a ołówkiem raczej piszemy te konkretne elementy czy funkcje, cechy, które są zebrane w postaci kolejnych elementów Backlogu Produktu.

Jacek: I ostatni kawałek z Przewodnika Scrumie. Cel Produktu to długoterminowe zamierzenie Scrum Teamu. Zespół musi zrealizować jeden cel lub z niego zrezygnować, zanim przystąpi do realizacji kolejnego.

Kuba: Tutaj bardzo mocno dobitnie dokłada się ten wątek skupienia. Czyli Cel Produktu jest jeden, jest on gdzieś tutaj takim zamierzeniem, na którym zespół się skupia i albo musi być to osiągnięte, albo musi być rezygnacja. Przy czym myślę, że to nie jest tylko, że nie udało nam się zrobić, ale też rezygnacja na zasadzie w wystarczającym stopniu osiągnęliśmy jakieś zjawisko, jakąś cechę, czy jakiś ten przyszły stan. I mamy to zredefinowane, zdefiniowane na nowo. Naszym nowym Celem Produktu jest coś innego, albo nasze akcenty w produkcie, gdzie będziemy zmierzać, czy dokąd ten produkt rozwijamy, pojawią się w nowym stopniu. Natomiast tutaj bardzo ważne zastrzeżenie jest takie, że ten cel musi być jeden. Czyli nie może być produkt, który przynajmniej według Scruma, według tej definicji tutaj takiej modelowej, produkt nie może być rozwijany w wielu kierunkach jednocześnie. W szczególności nie może mieć sprzecznych tych pomysłów na rozwój, ale to też jest częścią tej szarej codzienności, od której zacząłem ten odcinek, że widzę, że wiele zespołów niestety ma taki chaotyczny rozwój swojego produktu. Trochę tu, trochę tam, trochę z przodu, trochę z tyłu i ten produkt niestety nie zmierza w jednym kierunku. No i ta najnowsza aktualizacja Scrum Guide’a bardzo mocno wskazuje taką wytyczną, żeby produkt rozwijał się celowo w jednym kierunku.

Jacek: No dobrze, to poopowiadaliśmy sobie trochę o tym, co to jest Cel Produktu. No i teraz, żeby trochę lepiej tak już w praktyce zaprezentować, jak można z niego skorzystać, chcielibyśmy przedstawić kilka przykładów. Te nasze przykłady oprzemy na założeniu, że zajmujemy się rozwojem platformy, na której funkcjonuje sklep internetowy. Jako że to jest taki, myślę, produkt, z którym każdy ma jakieś tam doświadczenie, kupując różne rzeczy na różnych platformach w internecie. No i jakie moglibyśmy mieć przykładowe Cele Produktu, gdybyśmy rozwijali taki sklep?

Kuba: I wymienimy kilka takich celów, ale bardzo ważne, żeby to zrozumieć, że nie sugerujemy, że dany sklep może jednocześnie mieć wiele celów, tylko po prostu pokażemy, że w różnych sklepach, na różnych etapach życia takiego sklepu, prawdopodobnie cele byłyby inne. No to załóżmy od tego etapu bardzo wstępnego, załóżmy, że sklep jest dopiero tworzony. Czyli gdzieś firma albo podjęła decyzję o tym, że sklep ma powstać, albo dopiero przenosi handel do internetu firma, która już prowadzi jakiś handel tradycyjny. W takiej sytuacji Zespół Scrumowy miałby jako swój Cel Produktu umożliwić pierwszą sprzedaż. Czyli Celem Produktu byłoby uruchomienie pierwszej sprzedaży, czyli wykonanie wszystkich zmian, czy stworzenie produktu i wykonanie wszystkich kolejnych kroków w tym produkcie zmierzających do tego, żeby dało się sprzedawać na danej platformie, czy dało się sprzedawać produkty w tym konkretnym sklepie internetowym.

Jacek: Inny przykład, wyobraźmy sobie, że ten sklep, o którym Kuba mówi, już jest zbudowany, już funkcjonuje. Załóżmy, że funkcjonuje w Polsce, możemy mieć ochotę na to, żeby nasz biznes zwiększył swój zasięg geograficzny. Czyli mówiąc potocznie, po prostu chcemy zacząć sprzedawać w jakimś innym kraju. W tym przypadku Celem Produktu może być utworzenie na przykład czeskiej wersji naszego sklepu i uruchomienie w tej wersji sprzedaży.

Kuba: A może jest tak, że sklep już sobie funkcjonuje, z potrzeb biznesowych, z potrzeb takich czysto korporacyjnych, jest potrzeba poprawy wyniku biznesowego, jest też zdefiniowana jakaś niedoskonałość w tym sklepie. No i wtedy, być może Celem Produktu takim już, Celem Produktu takim rozwojowym może być wygodniejszy proces zakupowy dla klienta, mierzony wzrostem konwersji na koszyku o 1 punkt procentowy ponad te wyniki, które już dzisiaj istnieją. I tu jest taki przykład celu produktowego trochę bardziej z perspektywy klienta, jego wygody i też taki cel produktu doskonalający to, co jest, a jednocześnie zawierający bardzo konkretne wskazówki, takie kierunkowe, ma to być poprawiony proces i też konkretnie mierzony.

Jacek: Przedostatni przykład, wyobraźmy sobie, że wchodzą jakieś zmiany w prawie, które obowiązuje w naszym kraju. W takim przypadku Celem Produktu może być na przykład uzyskanie zgodności z jakąś konkretną dyrektywą. Na przykład niedawno wprowadzona dyrektywa Omnibus do daty rozpoczęcia jej obowiązywania. Czyli chcielibyśmy zapewnić, że skupienie zespołu będzie na tym, żeby do konkretnej daty produkt osiągnął zgodność z określonymi wymaganiami prawnymi.

Kuba: I ostatni przykład, różny od tych poprzednich, wyobraźmy sobie, że być może platforma sklepowa ma w sobie dużo długu technologicznego, albo nie jest w stanie utrzymać rosnącej sprzedaży i zaczynają się pewne jakieś niedostępności, albo jakieś błędy. Jest dużo do poprawy od strony technologii. Celem Produktu w takim przypadku mogłoby być całkowite zmigrowanie się na nową technologię, albo na nową platformę i wszystkie działania mogłyby być skupione wokół tego typu celu.

Jacek: Te wszystkie przykłady, którymi przed chwilą się podzieliliśmy, dobraliśmy je i są dosyć można powiedzieć ogólne, ale chcielibyśmy w tym momencie podkreślić, że niezależnie jaki będzie ten Cel Produktu, to zwykle jest to coś, co będzie realizowane przez zespół, przez co najmniej kilka Sprintów, więc do tego konkretnego wybranego naszego jednego Celu Produktu, najprawdopodobniej będziemy konstruować konkretne Cele Sprintu, w zależności od tego, jak dużo pracy jest do wykonania w kontekście konkretnego Celu Produktu.

Kuba: Rozpracujmy to na przykładzie celu produktu o wzroście konwersji w koszyku. Tutaj prawdopodobnie, czy to na bazie właśnie wykonanych badań, może na bazie wiedzy eksperckiej, a może na bazie feedbacku, który przychodzi z rynku, Product Owner wraz z całym Zespołem Scrumowym mogą zdekomponować ten Cel Produktu pod tytułem lepszy koszyk, lepszy formularz, lepsza konwersja, na kilka konkretnych różnych od siebie Celów Sprintu. Na przykład w pierwszym Sprincie uprościmy formularz, może w drugim Sprincie celem mogłoby być przyspieszenie wydajności, bo może to wynika, czy to jest hipoteza, że z tego powodu coś nie gra, a może dodamy płatność ratalną, bo mamy dużo porzuceń na etapie próby płatności. A może jeszcze w ogóle na końcu dodamy mechanizm łatwego powrotu do nieukończonego zakupu. I tutaj specjalnie dobraliśmy kilka takich Celów Sprintu, niektóre są bardziej ficzerowe, inne są takie bardziej na zasadzie – poprawimy jakiś wskaźnik, na przykład właśnie tę wydajność i też nie sugeruje, że z góry wiemy jakie Cele Sprintu będą, żeby zrealizować Cel Produktu, tylko bardziej obrazowo pokazuje, że cztery kolejne Sprinty mogą mieć różne Cele Sprintu. One wszystkie sumarycznie w bardzo różny sposób, ale jednak kontrybuują do Celu Produktu, jaki jest do uzyskania, czy Celu Produktu, na jakim ma się skupić dany Zespół scrumowy.

Jacek: Dobrze, czyli powiedzieliśmy sobie, czym jest Cel Produktu. Podzieliliśmy się kilkoma przykładami, jak taki Cel Produktu może wyglądać i teraz chcielibyśmy z kolei opowiedzieć kilka wskazówek co do zastosowania Celu Produktu w praktyce.

Jacek: Pierwsza nasza rekomendacja jest taka, żeby rozpoczynając dyskusję na Refinemencie, zacząć i wrócić, można powiedzieć, do Celu Produktu i zastanowić się, czy te rzeczy, które aktualnie omawiamy w procesie Refinementu, czy one faktycznie są zgodne z naszym celem produktowym. Warto zastanowić się, w jakim stopniu wpływają na realizację celu. No i warto na tym etapie upewnić się, że wszystkie osoby w zespole rozumieją, co jest naszym takim najbliższym, najważniejszym, najistotniejszym celem, który chcemy osiągnąć. W przypadku, kiedy odkryjemy, że gdzieś tam nas jako zespół znosi na inne elementy, wydaje nam się, że jakieś inne rzeczy są istotne, to ten nasz Cel Produktu, można powiedzieć, będzie takim strażnikiem czy bezpiecznikiem, który zapewnia, że skupienie zespołu jest skupione na właściwych rzeczach.

Kuba: I dodałbym do tego, co Jacek powiedziałeś, że ważne też jest, żeby sprawdzić, czy cały zespół to rozumie, bo tutaj jest duża szansa, że to zrozumienie będzie nierównomierne. Być może osoby angażujące się mocniej w dane zagadnienie, i to mogą być bardzo różne różniczonkowie zespołu, może to jest projektant UX, może to jest osoba taka bardziej doświadczona na przykład programistycznie, to oni być może będą podłapywać, oni mogą też dosyć szybko, intensywnie współpracować w czasie procesu Refinementu. I może gdzieś się po drodze zgubić to, że ten ciąg logiczny, czy ten taki ciąg myślowy pomiędzy tym, że mamy jakiś Cel Produktu i realizujemy konkretny element w toku Refinementu, to wybrane inne osoby mogą tego aż tak ładnie nie łączyć. Tutaj warto zadbać o to, czy poprzez pytania, czy to poprzez poproszenie o parafrazę, czy czułość po prostu na to, żeby w rozmowie uczestniczyli wszyscy członkowie zespołu, żeby jednak te głosy były tutaj zrównoważone, żeby też wszyscy pokazali, że to zrozumienie celu mają. I to ma duże znaczenie, zarówno od tej strony motywacyjnej, jak i od tej strony takiej kreatywnej. Czy po prostu poczucie sensu między tym, co się robi, a powodami, dla których dana praca jest wykonywana, co czasami, zwłaszcza po silnym zdekomponowaniu jakiegoś większego czegoś na bardzo drobne zadania, może gdzieś się tam po drodze zgubić, no i tester na końcu może nie rozumieć na przykład, dlaczego ma sprawdzić ten dany formularz, a akurat cel produktu świetnie gra na ten aspekt motywacji i pokazania całości?

Kuba: Druga wskazówka, jaką mamy, to konstruuj Cele Sprintu tak, żeby zbliżały Cię do realizacji Celu Produktu. I pokazaliśmy to na tych przykładach, że Cele Sprintu wynikają z Celu Produktu, ale mamy tu też na myśli taką trochę odwrotną sytuację, gdzie wiele zespołów, które ma problem ze zdefiniowaniem Celu Sprintu lub Celów Sprintu, w sensie w wielu kolejnych Sprintach jest z tym spory kłopot, one często mogą mieć ten problem dlatego, że właśnie nie mają sformułowanego Celu Produktu. No i tutaj takie bardzo wysokopoziomowe zaznaczenie sobie, że mamy pewien Cel Produktu, do którego w ogóle zmierzamy tak długofalowo i że widzimy też możliwość podzielenia tego na mniejsze kroki, pośrednie i te mniejsze kroki pośrednie mogą stać się właśnie Celami Sprintu. Czyli jeśli ten Cel Produktu w ogóle jest, to mocno rekomendujemy, żeby się na niego powołać w czasie planowania, gdy jest właśnie ten moment na formułę Celu Sprintu, a jeśli mamy z Celem Sprintu w ogóle problem, no to być może właśnie przez odwrotność zobaczyć, czy czasami nie trzeba zacząć od Celu Produktu i wtedy sobie w drugim kroku zadać pytanie. OK, to co możemy zrobić, żeby zbliżyć do tego Celu Produktu, a zmieści nam się to w jednym Sprincie?

Jacek: Trzecia wskazówka, którą chcemy się podzielić, brzmi – Odwołuj się do Celu Produktu w trakcie Przeglądów Sprintu. Przeglądy Sprintu potrafią wyglądać bardzo różnie w zależności od zespołu, w zależności od organizacji. I trzeba przyznać, że Cel Produktu nie pojawia się, przynajmniej na bazie moich doświadczeń, zbyt często w trakcie tego wydarzenia. Natomiast jest to bardzo fajne narzędzie, bardzo fajny punkt odniesienia, żeby narysować osobom zainteresowanym, interesariuszom, trochę szerszy obrazek. Pokazać, dokąd tak naprawdę zmierzamy, jak daleko jesteśmy od osiągnięcia Celu Produktu. Być może trochę zaprognozować, ile jeszcze Sprintów jest potrzebnych, żeby ten Cel Sprintu osiągnąć. No i właściwie w dowolnym momencie tego wydarzenia, czyli Przeglądu Sprintu, możemy się do Celu Produktu odwołać. Natomiast myślę, że takie dwa miejsca, w których warto zadbać, żeby na pewno ten Cel Sprintu się gdzieś wyświetlił, to jest początek wydarzenia, żeby nadać kontekst oraz tak przypominająco na końcu, żeby interesariusze zapamiętali, czy żeby odświeżyli sobie te informacje, co będzie głównym tematem, jeśli chodzi o Backlog Produktu przez najbliższy Sprint czy kilka Sprintów.

Kuba: I to, co Jacek powiedział, wzbogacę przykładem. Załóżmy, że jesteśmy tym sklepem internetowym, który właśnie chce wejść na rynek czeski. To bardzo fajnie można tak zakotwiczyć czy właśnie skupić rozmowę na takim Przeglądzie Sprintu, poprzez naprawdę nawigowanie całej dyskusji przez pryzmat tego właśnie przykładowego Celu Sprintu. Czyli czy ten kształt produktu, który już uzyskaliśmy umożliwia nam sprzedaż na rynku czeskim. No jeśli jesteśmy w całkowicie rozgrzebanym sklepie, który jeszcze jest tylko w połowie gotowy, no to odpowiedź się sama nasuwa. Ale też dyskusja taka dalsza, jakie jeszcze funkcje są potrzebne czy jakie elementy potrzebujemy dołożyć do naszego produktu, żeby tą sprzedaż na Czechy umożliwić. To też bardzo konkretnie skupia również nawet po prostu dyskusje i zamienia coś, co czasami widuje na Przeglądach Sprintu, co ja nazywam takim koncertem życzeń, że „jeszcze może to”, „a jeszcze tamto”, „a to by się przydało”. Jest długa lista fajnych pomysłów funkcjonalnych, które jednak nie zmierzają we właściwym kierunku, a można to zamienić poprzez właśnie zastosowanie Celu Produktu na taką rozmowę. „OK, w jakim stopniu ten pomysł wpływa na realizację naszego Celu Produktu?” I nie mówię, że w ogóle nie wpływa, ten koncert życzeń czasami jest taki dosyć chaotyczny, tylko bardziej od razu sobie segregujmy, czy tak przemyślmy to, razem z interesariuszami, razem w gronie całego Zespołu Scrumowego, jak te różne pomysły, czy różne idee, czy różne w ogóle znaki zapytania lub hipotezy, które się pojawiają, jak one nas w stronę Celu Produktu kierują, przybliżają? Czy po prostu, w jakim stopniu wpływają na to, co celem tego danego zespołu, czy Celem Produktu w danym momencie jest?

Kuba: Czwarta wskazówka, to do Celu Produktu sformułuj też miernik i sposób jego mierzenia. Tutaj jak przechodziłem przez przykłady, czy tutaj z Jackiem przechodziliśmy przez te przykłady, nie wszystkie te cele były wzbogacone o jakiś miernik. No i może warto jednak to dodawać. Czyli na przykład ta konwersja na formularzu, konkretnie sformułowany sposób mierzenia, co to oznacza. Nawet takie najbardziej podstawowe pojęcia, albo bardzo branżowe, albo takie nawet dosyć generyczne, warto, żeby jednak miały swoją definicję. Żeby miały pokazane od kiedy do kiedy liczymy dany czas, albo co przez to dzielimy, jeśli dajemy jakąś proporcję. Żeby wszyscy członkowie zespołu, ale też interesariusze rozumieli, jak do danego miernika w ogóle dochodzimy. Dlaczego on jest ważny. No i jaki jest też ten poziom, który jest obecnie. I jaki jest poziom, który jest satysfakcjonujący, z jakiegoś powodu poziom, o którym walczymy.

Jacek: I gdy mamy taki miernik, o którym Kuba wspomina, o wiele łatwiej jest nam obiektywnie ująć, czym dokładnie jest ten cel, co może spowodować, że unikniemy rozmów na zasadzie, że moim zdaniem cel jest osiągnięty, a moim zdaniem cel jest nieosiągnięty. No i ta dyskusja może trwać i może tam następować jakaś, licytacja na konkretne funkcjonalności czy możliwości produktu. W sytuacji, kiedy ten miernik jest sformułowany jasno, no to po prostu albo go osiągamy, albo nie osiągamy.

Jacek: Ostatnia rekomendacja, śledź postęp realizacji Celu Produktu. Co tutaj mamy na myśli? Zachęcamy do tego, żeby rutynowo zaglądać do dostępnych danych. Jeśli mamy wspomniane przed chwilą mierniki, warto je odświeżać, warto patrzeć, co nam wskazują. Być może warto zadbać też o to, żeby ten aktualny postęp realizacji był jasny dla wszystkich zainteresowanych. Trochę o tym wspomniałem, jak mówiłem o odwoływaniu się do Celu Produktu w trakcie Przeglądu Sprintu. To może przybrać formę pokazania tego konkretnego miernika w jakimś narzędziu. To mogą być te dane przedstawione jako oddzielny slajd, jeśli w tle przeglądu funkcjonuje jakaś prezentacja. Ale to może być też jakiś radiator informacyjny, który jest dostępny dla zespołu, jakieś konkretne miejsce, które zespół odwiedza. No i po prostu w pewnym sensie mimowolnie zaglądając tam czy patrząc, dociera do nas dodatkowa informacja o tym, jak Cel Produktu, czy w jakim stopniu Cel Produktu jest zrealizowany. Warto tutaj zadbać o to, żeby zarówno cały zespół, jak i całe otoczenie produktowe miało dostęp do tych samych źródeł, żeby uniknąć nieporozumień.

Kuba: Jeśli chcesz pogłębić trochę mocniej wątek związany z celami, strategią produktową, wizją produktu, to ja tutaj osobiście bardzo mocno rekomenduję materiały Romana Pichlera, na przykład książkę „Strategize”. W materiałach dodatkowych do tego odcinka znajdziesz link do mojej recenzji na Agile247, gdzie opisuję zarówno moje opinie na temat książki jako takie, którą uważam za jedną z takich fundamentalnych źródeł czy materiałów rozszerzających potrzebnych każdemu Product Ownerowi, ale też poruszę właśnie kilka takich najważniejszych praktyk, które w tej książce są wymienione. Mocno też rekomendujemy bloga Romana, też konkretny jeden artykuł, który właśnie poszerza wątek celów produktowych w Scrumie, też podlinkowujemy.

Jacek: Podsumowując. Na co zwrócić uwagę przy wykorzystywaniu Celu Produktu? Zaczynaj Refinement danego elementu Backlogu Produktu od dyskusji o Celu Produktu. Konstruuj Cele Sprintu tak, żeby zbliżały Cię do realizacji Celu Produktu.

Kuba: Odwołuj się do Celu Produktu w trakcie Przeglądów Sprintu. Do celu produktu sformułuj też miernik i sposób jego mierzenia i śledź postęp realizacji Celu Produktu.

Jacek: Kiedy nagrywamy z Kubą ten odcinek, jest już niestety końcówka lata. Z doświadczenia wiemy, że ten okres, kiedy zaczyna się wrzesień, w ogóle cała jesień, to dosyć zajęty czas w naszych kalendarzach. Jeżeli masz ochotę zaprosić nas do poprowadzenia warsztatów, albo do poprowadzenia programu szkoleniowego w swojej firmie jeszcze w tym roku, to może to być ostatni dzwonek, żeby się do nas odezwać i opowiedzieć nam o swoich potrzebach. W szczególności, jeśli szukasz czegoś innego niż standardowe szkolenia z katalogu, to jesteśmy właściwym wyborem. Chętnie pomożemy i podzielimy się swoim praktycznym doświadczeniem zastosowania metod zwinnych. Jeżeli to, co powiedziałem, brzmi dla Ciebie sensownie, odezwij się do nas przez formularz na stronie porzadnyagile.pl/kontakt.

Kuba: A notatki do tego odcinka, wspomniane materiały rozszerzające, artykuł, który powstał na bazie tej naszej rozmowy, transkrypcję naszej rozmowy, zapis wideo, wszystko to znajdziesz na stronie porzadnyagile.pl/111.

Jacek: I to by było wszystko na dzisiaj. Dzięki Kuba.

Kuba: Dzięki Jacek. I do usłyszenia wkrótce.